Όχι, ο ΟΠΑΠ
δεν ανακοίνωσε ακόμα πως θα πουλά ηλεκτρισμό ούτε κι ο ΟΤΕ. Το ανακοίνωσαν όμως χθες τα ΕΛΤΑ, που στο θέμα
του ηλεκτρισμού δεν διαφέρουν ουσιαστικά ούτε απ' τον ΟΠΑΠ ούτε απ' τον ΟΤΕ.
Καμιά απ' αυτές τις επιχειρήσεις δεν είναι παραγωγός ηλεκτρισμού, οπότε για να
πουλήσουν ηλεκτρισμό πρέπει να τον αγοράσουν είτε απ' τη χονδρική αγορά είτε με
εισαγωγές.
Το κοινό
στοιχείο που έχουν και οι τρεις αυτές επιχειρήσεις, που τις καθιστά δυνητικούς
"παίκτες" στην αγορά ηλεκτρισμού, είναι πως έχουν αναπτυγμένο δίκτυο
σημείων πώλησης σ' ολόκληρη τη χώρα, κάτι το οποίο στερούνται όλοι οι σημερινοί
παραγωγοί, πλην φυσικά της ΔΕΗ. Και το.. επίσης κοινό τους στοιχείο είναι πως
αυτό το δίκτυο το ανέπτυξε το Ελληνικό Δημόσιο, όχι κάποιος ιδιώτης, γι' αυτό
κι έχει παρουσία ακόμα και στα χωριά, ενώ δίκτυα λιανικής που ανέπτυξαν ιδιώτες
έχουν παρουσία μόνο στις πόλεις. Αυτό το αναπτυγμένο δίκτυο τους επιτρέπει να
πουλήσουν τα πάντα, από χριστουγεννιάτικες κάρτες μέχρι και πατάτες, αν φυσικά
θελήσουν να μπουν στη σχετική αγορά.
Μόνο που
υπάρχει μια ιδιομορφία με την ηλεκτρική ενέργεια, είναι το μοναδικό προϊόν που ...
δεν αποθηκεύεται, η ζήτηση πρέπει να καλύπτεται απ' την παραγωγή σε κάθε
χρονικό σημείο του 24ώρου. Η ζήτηση δεν είναι σταθερή, μεταβάλλεται ανάλογα με
τις ώρες της ημέρας και στη μνημονιακή Ελλάδα κορυφώνεται ("σημείο
αιχμής") γύρω στις 9-10 το βράδυ. Οπότε πρέπει κανείς να προβλέψει
καταρχήν την αναμενόμενη ζήτηση και να φροντίσει να την καλύψει με τον πιο
οικονομικό τρόπο, αφήνοντας κάποια περιθώρια εφεδρείας για ασφάλεια. Τα
περιθώρια όμως αυτά δεν είναι απεριόριστα, όπως σε οποιοδήποτε άλλο προϊόν,
αυτή είναι η βασική διαφορά της ηλεκτρικής ενέργειας.
Όποιος μπει
στη λιανική αγορά, αν δεν αγοράσει απ' τη χονδρική, θα πρέπει ν' αγοράσει από
εισαγωγές, από αγορά του εξωτερικού, οπότε πρέπει ν' αγοράσει και χωρητικότητα
διεθνών διασυνδέσεων της χώρας. Η χωρητικότητα των διεθνών διασυνδέσεων των
δικτύων μεταφοράς δεν είναι απεριόριστη κι εδώ φαίνεται να υπάρχει ένα "εμπόδιο στον ανταγωνισμό",
οπότε μάλλον θα μας ζητήσουν σε λίγο να "ξηλωθούμε" για να
"άρουμε τα εμπόδια", να πληρώσουμε για δίκτυα που δεν θα
χρειαζόμασταν υπό φυσιολογικές συνθήκες, αν η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας ήταν
φθηνή και δεν χρειάζονταν εισαγωγές. Αλλά η πραγματικότητα είναι δεδομένη, η
γεωπολιτική θέση της χώρας είναι καθορισμένη, συνορεύει με γείτονες που είτε
δεν είναι μέλη της ΕΕ είτε δεν επιβαρύνονται με κόστος εκπομπών CO2 και κανείς
τους δεν έχει ως νόμισμα το πολύ σκληρό ευρώ. Αυτοί οι παράγοντες είναι αρκετοί
για να κάνουν την Ελληνική ηλεκτροπαραγωγή μη ανταγωνιστική στην περιφερειακή
αγορά της ΝΑ Ευρώπης, οπότε όποιος γείτονας έχει μακροπρόθεσμο πλεόνασμα
παραγωγής εύκολα μπορεί να μπει στην Ελληνική αγορά, είτε μέσω των ΕΛΤΑ είτε
μέσω άλλου δικτύου.
Αν αγοράσει
ενέργεια απ' τη χονδρική αγορά, την ενέργεια αυτή πουλά κάποιος παραγωγός, ο
οποίος προφανώς πουλά με κάποιο ποσοστό κέρδους. Στο κέρδος του παραγωγού θα
έλθει να προστεθεί το κέρδος του λιανοπωλητή, πριν ο ηλεκτρισμός φθάσει στον
τελικό καταναλωτή. Και βεβαίως υπάρχει και το κόστος των δικτύων, από τρίτη
εταιρεία. Υπάρχει κανείς που να θεωρεί πως το αθροιστικό ποσοστό κέρδους τριών
διακριτών εταιρειών μπορεί ποτέ να είναι χαμηλότερο του ποσοστού που θα
μπορούσε να έχει μια και μόνη πλήρως καθετοποιημένη εταιρεία, απ' την παραγωγή
μέχρι την πώληση στον τελικό καταναλωτή; Τελικά όλα αυτά δεν υποτίθεται πως
γίνονται προς όφελος του τελικού καταναλωτή; Ποιον κοροϊδεύουν; Η ηλεκτρική
ενέργεια είναι σημαντικός παράγοντας κόστους για το σύνολο της οικονομίας και
κάθε τι που αυξάνει το κόστος της είναι σε βάρος της διεθνούς
ανταγωνιστικότητας της χώρας, στο όνομα της οποίας πετσοκόφτηκαν άγρια μισθοί
και συντάξεις.
Κάποιοι
εντελώς κουτοπόνηρα φρόντισαν κι επέβαλαν το καλοκαίρι την εντελώς ανόητη και ακατανόητη πρόβλεψη του 3ου μνημονίου για διοικητική μείωση του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ
στο 50%. Νόμιζαν πως θα βρουν με διοικητικά
μέτρα πελατεία για τα ιδιωτικά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, αλλά οδηγούν
με
ακρίβεια σε λύσεις πώλησης ηλεκτρισμού από εταιρείες σαν τα ΕΛΤΑ, τον
ΟΤΕ, τον
ΟΠΑΠ, κλπ. Φυσικά δεν πρόκειται για λύση που έρχεται μέσα απ' τις
αγορές, δεν
έχει σχέση με το κόστος παραγωγής, δεν έχει σχέση με τις ανάγκες του
τελικού
καταναλωτή, είτε πρόκειται για νοικοκυριά είτε για βιομηχανία είτε για
το
εμπόριο. Λύση που θα ερχόταν μέσα απ' τις αγορές θα ήταν π.χ. η
αξιοποίηση του λιγνίτη της Ελασσόνας ή της Δράμας, αλλά εκεί πρέπει να
μπουν κεφάλαια και ποιος έχει ποτέ διάθεση να επενδύσει πραγματικά, αν
μπορεί με πολιτική παρέμβαση να πάρει κοψοχρονιά μια έτοιμη "μικρή ΔΕΗ";
Τα κρατικά ΕΛΤΑ προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια χώρα που καθημερινά
γίνεται όλο και πιο αφιλόξενη, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους
πολίτες της. Αλλά η συστηματική εισαγωγή ηλεκτρισμού για πώληση σε τελικούς
καταναλωτές θα επιδεινώσει με απόλυτη ακρίβεια το ήδη προβληματικό εμπορικό μας
ισοζύγιο, θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα να στέλνουμε έξω απ' τη χώρα τα ευρώ
που μας δανείζουν οι "εταίροι" μέσα απ' τα μνημόνια.
Οι
νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες περί ανταγωνισμού αποτελούν προπέτασμα καπνού για
την παράδοση των καταναλωτών ως ομήρων στα χέρια πολυεθνικών, ακριβώς όπως έκαναν με την αγορά των τηλεπικοινωνιών.
Τώρα υποτίθεται πως στις τηλεπικοκινωνίες υπάρχει ανταγωνισμός, αλλά
αυτό που υπάρχει στην
πραγματικότητα είναι τεχνολογική καθήλωση της χώρας, πραγματική
τροχοπέδη για
το σύνολο της οικονομίας, ακριβές τιμές για ελλιπείς υπηρεσίες και
μεσημεριανή
ενόχληση στα σπίτια, από φορτικές κλήσεις των παρόχων σε ώρες κοινής
ησυχίας. Και βεβαίως εξαγωγή κερδών απ' την "αποικιακή περιφέρεια" προς
τη "μητροπολιτική" έδρα της πολυεθνικής.
Η Ελληνική
αγορά ηλεκτρισμού θα μοιάζει σε λίγο με την πλήρως αποτυχημένη Βρετανική, που με βάση τις
ιδεοληψίες περί ανταγωνισμού έχει εκτοξεύσει το κόστος για τον τελικό
καταναλωτή, όμηρο ενός καρτέλ 6 εταιρειών. Και μπορούμε ίσως να
προβλέψουμε πως και τα αναμενόμενα νέα ΑΔΙ στην ίδια κατεύθυνση θα κινούνται,
θ' ανεβάζουν συνολικά το κόστος ηλεκτρισμού για την οικονομία και την κοινωνία. Η ηλεκτρική ενέργεια έχει ανάγκη από επενδυτικές λύσεις μακροπρόθεσμου
χαρακτήρα, όχι ευκαιριακές πωλήσεις υπηρεσιών από δίκτυα λιανικής.
Πριονίζουμε ως χώρα συστηματικά το κλαδί που καθόμαστε ή ιδέα μου είναι;
